Div: Boekrecensies René de Boer autosport 2013

911 x 911 (*****)

Van een heel andere orde is '911 x 911', een lijvig boekwerk van niet minder dan 959 pagina's (ja, een symbolisch aantal), dat nog net in het jubileumjaar verscheen als uitgave van het Porsche-museum in Stuttgart.

De kracht van dit boek zit hem vooral in de illustraties: foto's, afbeeldingen van folders, posters, advertenties, technische tekeningen en vele andere documenten, 911 in totaal. Aan de hand daarvan wordt de ontwikkeling van de legendarische 911 in al zijn uitvoeringen door de in totaal zeven generaties belicht. De beknopte bijschriften zijn uitgevoerd in vijf talen: Duits, Engels, Frans, Spaans en Chinees, terwijl het voorwoord van Porsche-bestuursvoorzitter Matthias Müller en de beknopte tekstuele inleiding naast de genoemde talen ook in het Russisch is weergegeven. Nieuwe doelgroepen, markten met potentieel, inderdaad.

De eerste 220 pagina's zijn gewijd aan de eerste generatie van de 911, gebouwd van 1963 tot 1973. Dan volgen 211 pagina's over de G-serie, die van 1973 tot en met 1989 geleverd werd. De volgende modelreeks is de 964 van 1988 tot 1994, die op 77 pagina's aan bod komt, gevolgd door de 993 als laatste versie van de 911 met luchtkoeling van 1993 tot 1998 (90 pagina's), dan de 996 (1997-2005, 95 pagina's), de 997 (2004-2012, 93 pagina's) en de huidige 991, die op 75 pagina's wordt voorgesteld.

Heerlijke foto's: een 911 2.0 Coupé uit 1966 met caravan (!), vier 911 S 2.0 Coupés op het fabrieksterrein voor het vertrek naar de Rally van Monte Carlo 1969, de baanposten van de ONS-Sicherheitsstaffel met een Carrera RSR in 1973 op Hockenheim, Gijs van Lennep met een Carrera RSR in de Targa Florio in 1973 (inclusief de bijbehorende poster), Targa's, Turbo's, Carrera's, Cabrio's, Cup-Porsches... Kortom: teveel om op te noemen. Dit is typisch zo'n boek waarin je een tijdlang bladert, het dan weglegt, en de volgende keer weer allerlei prachtigs ontdekt. Met zo'n hoeveelheid afbeeldingen kun je immers wel blijven bladeren! Het geheel wordt afgerond door een zevental doorzichttekeningen van diverse 911's, waarin vele technische componenten zichtbaar gemaakt zijn. Porsche biedt het boek aan voor iets minder dan 40 Euro, wat gezien de kwaliteit en de omvang een bijzonder aantrekkelijke propositie is!

911 x 911, 959 pagina's, hardcover, Duitse, Engelse, Franse, Spaanse en Chinese tekst, deels ook Russisch, auteur: onbekend, uitgave: Porsche, ISBN: 978-3-9815584-1-8.



Porsche Sport 2013 (****)

Het Porsche Sport-jaarboek, geproduceerd door vader en zoon Ulrich en Tim Upietz en uitgegeven door Gruppe C Motorsport Verlag, verschijnt al sinds 1993 en doet ieder jaar uitvoerig verslag in woord en beeld (meer dan 1.000 foto's!) van de wedstrijdactiviteiten die over de hele wereld met Porsches plaatsvinden.

Het recept is in al die jaren goeddeels onveranderd gebleven, al is het aantal series en evenementen dat in het boek is opgenomen, wel drastisch uitgebreid. Zo komt het werk ook dit jaar weer op een omvang van niet minder dan 256 pagina's op groot formaat. Er wordt begonnen met een hoofdstuk over Porsche in Le Mans in de aanloop naar de lang verwachte terugkeer van het merk in de hoogste klasse van de mondiale sportwagenracerij. Dan volgt het gedeelte GT-races, met verslagen in woord en beeld van de European Le Mans Series, Blancpain Endurance Trophy, GT4 European Trophy, FIA World Endurance Championship, ALMS, GrandAm, de nationale GT3-series in Duitsland, België, Frankrijk, Australië, Groot-Brittannië, Italië en Spanje, de VdeV-serie en de Macau GT Cup. Dan is er een uitvoerig gedeelte over de Mobil 1 Supercup inclusief een 'in memoriam' voor Sean Edwards, vervolgens hoofdstukken over de Carrera Cups in Duitsland, Frankrijk, Italië, Groot-Brittannië, Scandinavië, Azië, Japan en Australië plus de GT3 Cup Challenges Midden-Oosten, Benelux, Groot-Brittannië, Brazilië, Australië, Japan, Scandinavië, Zwitserland, Centraal-Europa, Canada en de VS.

Het gedeelte 'Endurance Racing' omvat de 24-uursraces van Dubai, Daytona, de Nürburgring, Le Mans, Spa, Zolder en Barcelona en de 12-uursraces van Hongarije en Dubai. Het laatste gedeelte bestaat uit verslagen van de Porsche Sports Cups in Duitsland en Zwitserland, de VLN, de GT3 Cup Trophy Finland, DMV-TCC, RCN, STT, Continental Tire Sports Car Challenge, Pirelli GT3 Cup Trophy USA West en de Alpenpokal. Ja, ook wij zijn iedere keer weer verbaasd over het aantal series waarin met Porsches wordt geracet, maar de samenstellers van dit boek weten ze toch iedere keer weer te vinden. Natuurlijk komen ook de Nederlanders die internationaal met Porsches racen, in dit werk aan bod: Jeroen en Sebastiaan Bleekemolen, Jeroen Mul, Jaap van Lagen, Bas en Pieter Schothorst, Ronald en Dennis van de Laar, Ivo Breukers, Wolf Nathan en Patrick Huisman hebben we allemaal wel ergens op een foto en/of in de tekst ontdekt, evenals natuurlijk de landgenoten in de Porsche GT3 Cup Challenge Benelux.

De tekst is in het Engels en Duits. De lay-out van de reguliere pagina's is strak, maar niet erg spannend. De pagina's met vele kleine foto's maken soms een wat rommelige indruk, maar de kracht van boeken als deze ligt natuurlijk vooral in het feit dat zoveel mogelijk mensen zich ergens in het boek willen terugzien (en daarmee wellicht boeken kopen). Uitvoering en druk zijn als altijd keurig verzorgd. Als documentatie van alle Porsche-sportactiviteiten is 'Porsche Sport' voor liefhebbers zeker een must.

Porsche Sport 2013, 256 pagina's, hardcover met stofomslag, Engelse en Duitse tekst, samenstellers: Tim en Ulrich Upietz, uitgave: Gruppe C Motorsport Verlag, ISBN 978-3-928540-74-2.



Alfa Romeo 155/156/147 Competition Touring Cars (****)

Dit jaar (ja, op de valreep) is het precies twee decennia geleden dat Alfa Romeo met Nicola Larini in de vierwielaangedreven 155 de DTM-titel binnenhaalde en daarmee de Duitse concurrentie het nakijken gaf. Overigens betekende de komst van Alfa in dat jaar ook de redding van de DTM, want anders had Mercedes-Benz er na het vertrek van Audi, medio 1992, en het uitstappen van BMW aan het einde van dat seizoen alleen voor gestaan. Bij de Britse uitgever Veloce, vaak goed voor interessante autosportboeken, verscheen een publicatie over de toerwagenversies van de Alfa's 155, 156 en 147. We keken er nieuwsgierig naar uit.

Ja, het terugzien van de DTM-Alfa's is puur jeugdsentiment voor uw verslaggever, die in 1993 zijn eerste journalistieke schreden op het pad van de internationale toerwagenracerij zette. De laatste jaren van de 'oude' DTM en de internationale variant ITC nog te hebben meegemaakt voelt nu terugkijkend als een voorrecht: het was nog toerwagenracen in de klassieke zin van het woord (met spannende duels, en niet alleen maar bepaald door pitstop- en bandenstrategie) en de sfeer in de paddock was een stuk meer ontspannen dan nu. De Alfa 155 was een van de iconen van de DTM uit die tijd en dat wordt in het boek van de Brit Peter Collins duidelijk aan de hand van de goed beschreven ontwikkelingsgeschiedenis en de nodige technische documenten en foto's. Jammer is wel dat de auteur voor wat betreft de actiefoto's blijkbaar zo graag zijn eigen opnamen gepubliceerd wilde zien, dat uit de jaren 1995 en '96 al het beeld beperkt is tot de races in Donington, respectievelijk Silverstone. Blijkbaar waren de Britse DTM/ITC-wedstrijden de enige races die Collins bezocht en was zijn budget niet voldoende om races op het continent te bezoeken. Ook de kwaliteit van deze foto's, met auto's die veelal vrijwel stil lijken te staan, laat nogal te wensen over. En dat terwijl er voor andere onderwerpen, zoals tests, ontwikkeling en techniek, wel dankbaar en flink gebruik is gemaakt van de archieven van Alfa... Gemiste kans!

Bij de BTCC-varianten van de Alfa 155 is er in ieder geval een grotere verscheidenheid aan circuits op de gepubliceerde foto's. Ook deze tweeliter-variant wordt uitgebreid belicht, inclusief de eerdere D2-versie voor het Italiaans Superturismo-kampioenschap in 1993 en de auto's uit de Franse Supertourisme-serie van ondermeer Philippe Gache. Ook de homologatieperikelen met de 155 in het BTCC komen aan de orde, evenals de inzet van het fabrieksteam in de Spaanse Superturismos.

Na het terugtrekken van Alfa uit het ITC, dat eind 1996 samen met dezelfde beslissing van Opel leidde tot het einde van de serie en daarmee de eerste periode van de DTM, richtte Alfa de aandacht op de competitieversie van de 156 volgens de tweeliter Super-Touring-regels. Hiermee werd vanaf 1998 geracet met vele successen, ondermeer voor Fabrizio Giovanardi, die tal van overwinningen en titels met het model behaalde. Diverse race-156's komen in het boek aan bod, tot en met de ETCC- en WTCC-versies aan toe. Uit 2007, het laatste WTCC-jaar van de 156 is een foto van Olivier Tielemans afgebeeld waarop hij in Pau bij het standbeeld van Foch door het gras ploegt. Voor de rest is het Nederlandse aspect in het boek beperkt. Aan het begin van het 156-hoofdstuk refereert technicus Sergio Limone in een interview weliswaar over "a group N version of the model specificially requested by the Dutch Alfa concessionaires" (waarmee ongetwijfeld de Nederlandse Cup-versie wordt bedoeld), maar helaas wordt op dit aspect van de modelhistorie nergens verder ingegaan. Ook het hoofdstuk over de 147 is volledig gewijd aan de BTCC-versie, terwijl de internationale cup met deze auto en de Nederlandse 147 Cup met geen letter genoemd worden. Dat hadden we toch wel graag gezien.

Al met al is het boek van Collins toch een goede documentatie van een interessant tijdperk uit Alfa's rijke competitiehistorie, al is de op de cover vermelde verkoopprijs van 40 Britse Pond wel aan de forse kant.

Alfa Romeo 155/156/147 Competition Touring cars, 226 pagina's, hardcover met stofomslag, Engelse tekst, auteur: Peter Collins, uitgave: Veloce Publishing, ISBN 978-1-845843-42-7.



Alfa Romeo Rennwagen – Alle Rennfahrzeuge von 1911 bis heute (***)

Dit boek belandde enkele dagen te laat op ons redactionele bureau om nog te worden opgenomen in de bespreking van vorig jaar, maar dat maken we hierbij goed, en ook wel passend in het jaar dat Alfa Romeo terugblikte op het 20-jarig jubileum van de DTM-titel. Anders dan het hiervoor behandelde boek, dat slechts een klein aspect van de rijke sporthistorie van het merk uit Arese belicht, gaat dit Duitstalige werk van auteur Christian Schön juist in de breedte door een overzicht te geven van alle competitiemodellen die het merk in een eeuw tijd produceerde.

De onmiddellijke consequentie daarvan is dat het inhoudelijk natuurlijk allemaal erg oppervlakkig blijft, want over vele Alfa-wedstrijdauto's kun je op zich al meer dan één volledig boek vullen. Begonnen wordt met een beknopte historie, waarin de ontwikkeling van de Società Anonima Lombarda Fabbrica Automobile (A.L.F.A.) wordt beschreven, gevolgd door twee pagina's over de Targa Florio. De rest van het boek bestaat uit beschrijvingen van modellen. De modelbeschrijvingen beslaan telkens twee pagina's, met meestal links een tabel met technische gegevens en een korte tekst en rechts een paginagrote foto. In sommige gevallen is de foto iets kleiner afgebeeld en staan de technische gegevens ook op de rechter pagina. Begonnen wordt met de A.L.F.A. 15HP Corsa uit 1911, terwijl in het eerste hoofdstuk, dat loopt tot 1945, ook legendarische auto's als de 6C en 8C in hun diverse variaties zijn opgenomen. Ook formulewagens als de P2, Tipo A, P3 (Tipo B) en Tipo C komen aan de orde. Af en toe wordt het geheel onderbroken door een dubbele pagina over een evenement, zoals de 24 Uur van Le Mans of de Mille Miglia.

Het eerste na-oorlogse hoofdstuk loopt van 1946 tot 1978 en omvat ondermeer de TZ, de Tipo 33, de GTA en GTAm, maar ook Formule 1 uit de vroegste jaren van het WK en de latere Alfa-activiteiten in de jaren zeventig als motorenleverancier bij Brabham, inclusief de spectaculaire 'stofzuiger', de BT46 van Gordon Murray. Het volgende hoofdstuk, van 1979 tot 2012, belicht de jaren van het Alfa Romeo-fabrieksteam in de Formule 1 en de toerwagen-activiteiten met achtereenvolgens de GTV, de 75 Turbo, de 155 en de 156. Ook de 164-Procar voor de ooit geplande silhouet-serie komt aan de orde, evenals een Groep C-achtig prototype, waarmee Alfa in 1991 in het WK voor sportwagens had willen deelnemen, een plan dat uiteindelijk nooit werd gerealiseerd. Er zijn ook hoofdstukken over Alfa Romeo's in de 24-uursrace op de Nürburgring, Alfa Romeo-motoren in de Formule 3, Formule Alfa Boxer, Indycars en Alfa Romeo in de rallysport en merkencups. Een overzicht van de belangrijkste overwinningen en titels vanaf 1920 rondt het boek af.

Dat een boek van 258 pagina's over zo'n breed onderwerp niet erg diepgravend kan zijn, is duidelijk, maar voor wie een eerste kennismaking met dit aspect van de Alfa-historie wil, is het een interessant overzicht. Jammer is dat bij de beschrijving van diverse historische auto's, met name die uit de fabriekscollectie, is gekozen voor het gebruik van moderne foto's. Die zijn technisch weliswaar mooi gemaakt en goed uitgelicht, maar een staande auto, of dat nu op een circuit of op een grasveld is, ziet er altijd minder spannend uit dan actiefoto's, die van al die auto's zeker voorhanden zijn. Het boek van Christian Schön is aardig, maar laat zeker ruimte voor een andere uitgave, die dieper ingaat op de rijke competitiehistorie van Alfa Romeo.

Alfa Romeo Rennwagen – Alle Rennfahrzeuge von 1911 bis heute, 258 pagina's, hardcover met stofomslag, Duitse tekst, auteur: Christian Schön, uitgave: Heel Verlag, ISBN 978-3-89880-207-9.