Retro: 40 jaar later - de Citroën Visa waarmee het voor René de Boer allemaal begon

AUTOSPORT.NL-redacteur René de Boer in mei 1983, op zijn tiende verjaardag, bij de Citroën Visa Trophée

Voor de liefhebbers is het nog slechts een paar nachtjes slapen, dan vindt de elfde editie van het Eifel Rallye Festival plaats, het grootste historische rally-evenement ter wereld. In en om het Duitse stadje Daun staat van 27 tot en met 29 juli alles in het teken van de historie van de rallysport. Vorige week al meldden we de deelname van de Citroën Visa Trophée, de vroegere auto van Paul Maaskant en Ruud Oosterbaan, waarmee een belangrijk stuk Nederlandse rallygeschiedenis herleeft. Ook voor uw redacteur roept de auto warme herinneringen op.

Tekst: René de Boer (Twitter: @renedeboer)
Foto’s: Rebocar/R. de Boer, archief

Op een maandagavond ging de telefoon. “Wat doe je zaterdagochtend?” Ik was negen jaar oud en nogal verbaasd dat ik de echte Paul Maaskant aan de telefoon had, mijn grote autosportidool. “Dan ben ik thuis, dat is mijn verjaardag”, zei ik. “Prima, dan kom ik je om half tien halen”, luidde het antwoord.

Ruim een jaar eerder was het begonnen. April 1982, de eerste deelname van de Citroën Visa in een rally voor het internationaal Nederlands kampioenschap, de AMAC-Tulpenrally. Mijn vader werkte als zonemanager bij Citroën Nederland en was op zaterdag present bij die rally, waarbij hij mijn jongere broers en mij meenam. Dat was mijn eerste bewuste autosportervaring, daar bij de Veluwehal in Barneveld, de start van de rally, uiteraard in alle vroegte. Ik vond het geweldig: al die bont gekleurde auto’s, het bedrijvige gedoe van de monteurs en teamleden, het geluid, het spektakel. Later op de dag waren we ook bij de service bij de tankwerkplaats bij de Leusderhei, niet ver van ons huis in Driebergen. Een paar weken nadien kocht mijn vader de nieuwe editie van het toenmalige maandblad ‘Autorensport’, waarin het verslag van de rally stond. Ik verslond het tijdschrift, dat ik nog steeds heb. En zo groeide mijn passie voor de sport.

Ergens in het voorjaar van 1983 schreef ik Paul Maaskant een brief. Zijn adres in Soest vond ik gewoon in het telefoonboek. Ik schreef hoe ik zijn activiteiten volgde en vroeg of er een keer een mogelijkheid zou zijn om mee te rijden met de rallyauto. Gewoon doen, gewoon proberen, zoals dat altijd al mijn instelling geweest is. En mijn moed werd beloond, want een aantal weken later kwam op maandagavond dus dat bewuste telefoontje.

Paul Maaskant (r.) en Ruud Oosterbaan met de rally-Visa bij ons op de Damhertlaan in Driebergen

Die zaterdag was ik uiteraard vroeg wakker. Het was best fris, maar ik moest en zou mijn dunne blauwe Citroën-windjack aan, dat kon natuurlijk niet anders! Rond koffietijd verscheen inderdaad de veelkleurig bestickerde rally-Visa in onze straat. Een schril contrast met de rode civiele versie voor ons huis, de auto van mijn moeder… Paul Maaskant haalde me op, zette me vast in de kuipstoel – mijn eerste ervaring met een zespuntsgordel – en ik nam het interieur van de auto met de vele metertjes en schakelaars en de zekeringkast voor me goed in me op.


In de modder op de zandafgraving in Maarsbergen

We gingen naar de zandafgraving van de Nederlandse Spoorwegen bij Maarsbergen, inmiddels een natuurgebied langs de A12 richting Arnhem. Daar wachtten redacteur Ron den Engelsen en fotograaf Freek Zieck van Autokampioen, die er een reportage met de Visa Trophée zouden maken. Ook navigator Ruud Oosterbaan was er. Mijn vader was met zijn eigen auto, een GSA Break, achter de rallyauto aan gereden en was er dus ook bij.

Het had de dagen ervoor behoorlijk geregend, dus er stonden de nodige plassen. Het terrein was een combinatie van verhard en onverhard, al kende ik die termen toen nog niet. Na een kop koffie uit een thermoskan was het tijd voor mijn vuurdoop. Maaskant en Oosterbaan wisselden van schoeisel: Oosterbaans sportschoenen waren beter geschikt voor snel voetenwerk op de pedalen dan de schoenen die hij zelf aan had. De gordels werden nog eens extra strak aangetrokken, ik kreeg Oosterbaans helm op, die uiteraard veel te groot was, Maaskant zelf zette zijn eigen helm op, stapte in en gaf flink gas. Snel schakelen, af en toe de handrem hanterend, de motor flink op toeren houdend, het stuur losjes in de handen. De rallyrijder was in zijn element, zijn jonge passagier genoot met volle teugen.  Af en toe dwars op het onverhard, de kuilen ontwijkend, en dan een beetje snelheid maken op het rechte geasfalteerde stuk van het parcours, parallel aan de snelweg. Door de grote waterplas, tot vreugde van de fotograaf.



Hoe lang zo’n rijsessie ook duurt, als je het naar je zin hebt, is het altijd te kort. Maar goed, de Autokampioen-redacteur moest natuurlijk ook nog mee, en zo kwam er op enig moment dus een einde aan mijn avontuur. Jaren later zou ik beroepshalve nog in heel wat race- en rallyauto’s meerijden, en deels ook zelf rijden, maar zo’n eerste ervaring vergeet je natuurlijk nooit meer! Ik was voorgoed, en in zeer ernstige mate, behept met het autosportvirus, en het resultaat daarvan leest u onder andere nagenoeg dagelijks op deze website.



Fast forward, bijna 40 jaar verder. De kleine, bontgekleurde Visa staat weer voor me, maar anders dan vier decennia eerder, toen mijn kruin zich ongeveer op dezelfde hoogte als het dak bevond, kijk ik nu op de auto neer. Opnieuw mag ik meerijden, ditmaal niet in Maarsbergen, maar in het Belgische Haacht, de woonplaats van Billy Wouters, die zich in 2011 over de verwaarloosde Visa ontfermde en hem met veel liefde en aandacht weer terugbracht in oorspronkelijke staat. Ik was al lange tijd met Wouters in contact, bezocht hem een aantal keren in zijn garagebedrijf en zag de Visa langzaam maar zeker weer in zijn oude luister worden hersteld. Prachtig dat iemand zoiets in stand houdt!

Billy Wouters stapt in, zet de schakelaar op het dashboard voor de brandstofpomp om en wekt de motor tot leven. De zintuigen worden geprikkeld: het klinkt goed, het ruikt lekker. Hoog octaan, geen katalysator. Nee, het zal wel niet gezond zijn, maar dat nemen we dan maar op de koop toe. Op het grind voor de werkplaats stap ik in: het lichtgewicht portier van kunststof voelt angstig fragiel aan, dichttrekken gaat met behulp van een koordje. Ik vouw mijn bijna twee meter in de kuipstoel van de bijrijder, met de nodige voorzichtigheid lukt het om te gaan zitten zonder mijn hoofd te stoten aan de aluminium rolkooi. “Ohne Matter bist du platter”, luidt een gevleugeld gezegde in de Duitse autosport, verwijzend naar de fabrikant van deze beschermende constructies, maar ongepland contact met het zwarte staal kan voor een flinke buil zorgen. Wouters rijdt naar een parkeerterrein in de buurt, dat we als fotolocatie hebben uitgezocht. Snel schakelend: de overbrenging is uiterst kort. “Het valt niet mee om er zonder schokken mee te rijden”, zegt hij bijna verontschuldigend, maar dat is helemaal niet erg. De Visa is een rallyauto, geen limousine. En als het hard gaat merk je daar toch niets van.



Hard gaat het vandaag niet echt: we zijn tenslotte op openbaar terrein en het gaat alleen om een paar foto’s. Even later ook, op een andere locatie iets buiten het dorp, waar de bewoonster van een boerderij naar buiten komt op het moment dat die Visa voor de derde keer bij haar voor de deur draait om opnieuw de weg af te rijden voor de foto. Met die bonte bestickering en dat geluid blijf je nooit onopgemerkt. Leuk is het natuurlijk wel, even optrekken, snel schakelend om de motor op toeren te houden, scherp sturend de bochten door. Billy Wouters heeft het zichtbaar naar zijn zin. “Maar echt hard gaan, daar heb ik de conditie niet meer voor. Twintig jaar geleden was dat toch een ander verhaal”, lacht hij naderhand, als we aan de koffie zitten.



Hoe langer je de auto bestudeert, hoe meer leuke details er opvallen. Op de aluminium plaat in de voetruimte van de bijrijder, doorboord om gewicht te besparen, zitten drie knoppen die met de voet kunnen worden bediend. Labeltjes, gemaakt met een lettertang (wie kent die nog?) geven de functies aan: sproeier, grootlicht en claxon. Die kon de bijrijder dus bedienen als de bestuurder daar tijdens een klassementsproef geen tijd voor had. Op de bodemplaat is een kruissleutel bevestigd, als er onderweg eens een wiel moest worden gewisseld. Direct in het zicht van de bestuurder, achter het driespakige sportstuur, bevindt zich alleen een toerenteller, bijna 90 graden gedraaid, zodat alleen het relevante toerenbereik in het directe blikveld valt. Alle overige meters (snelheidsmeter, oliedruk en -temperatuur, motortemperatuur, toestand van de accu), zekeringen en schakelaars zijn op het dashboard in het midden aangebracht, aan de rechterkant bevinden zich twee Lano-tripmasters en een Philips-27MC-installatie (“bakkie”) voor de communicatie met het serviceteam.



In een net achter de kuipstoelen zijn de helmen opgeborgen, keurig in de kleuren van de auto met geel, rood en blauw. Achterin is een veiligheidstank aangebracht, achter de linker achterzijruit hangt de “fiche”, het deelnemersbewijs van de rally Boucles de Spa uit 1984, en aan de buitenkant van de ruit zijn uitgeknipte Visa-silhouetjes geplakt, drie ondersteboven, met viltstift doorgekruist, en drie in de juiste positie. Symbolisch, want de Visa rolde nog wel eens op het dak als Maaskant soms té laat remde. Mooie herinneringen, prachtige details. Vanaf donderdag aanstaande komt de Visa Trophée opnieuw in actie, dan tijdens het driedaagse Eifel Rallye Festival in en om het Duitse stadje Daun. Iets om naar uit te zien!


40 jaar later, de cirkel is rond