Retro: Ferrari-coureur Lorenzo Bandini overleed vandaag exact 50 jaar geleden
De maand mei staat voor Ferrari eeuwig in een slecht gesternte. Vijftien jaar voor de dood van Gilles Villeneuve op Circuit Zolder, verloor het Italiaanse merk haar ster-rijder Lorenzo Bandini tijdens de GP van Monaco 1967.
Tekst Willem J. Staat
Foto's archief/PR/Find a grave
Ferrari-coureur Lorenzo Bandini overleed vandaag exact 50 jaar geleden
Vandaag is het exact jaar vijftig jaar geleden dat F1-coureur Lorenzo Bandini drie dagen na zijn zware crash in Monaco overleed. Als jeugdig autosportliefhebber bestond er voor een 13-jarige maar één merk en dat was Ferrari. Voor de eerste maar ook de laatste maal was ik op jeugdkamp geweest. Bij terugkomst thuis vertelde mijn vader dat er tijdens de GP van Monaco zich een zwaar ongeluk had voorgedaan. In een tijd van gebrekkige informatie kocht ik 's anderendaags vrijwel alle kranten die ik kon bemachtigen. Die lieten zelfs voor een 13 jarige weinig fantasie over voor wat er werkelijk was gebeurd. Foto's van de brandende Ferrari sierden vrijwel alle kranten. En ook de kreet van Bandini aan zijn redders: "Ik wil blijven leven" zijn teksten die mij o.a. vanuit "Autorevue" en diverse media lang zijn mij lang bij gebleven.
De 32-jarige in Libië geboren Bandini stond in 1967 in principe aan de vooravond van zijn grote doorbraak. Na jaren van politieke spelletjes binnen het Ferrari Team, waarbij Enzo Ferrari graag zijn rijders tegenover elkaar uitspeelde, was Bandini uitverkoren om voor dat jaar kopman in de F1 bij de Scuderia te worden. De sportwagensuccessen met de legendarische P4 in de 24U van Daytona en de 1000 KM van Monza samen met de vorig jaar overleden Chris Amon hebben die interne druk waarschijnlijk alleen maar verhoogd.
WWII laat bij de familie Bandini zijn sporen na. Vader Bandini wordt vanwege zijn lidmaatschap van de Italiaanse Fascistische Partij nog gedurende de oorlog gefusilleerd. Moeder Elena, Gabriella en Lorenzo blijven berooid achter. Lorenzo vond na WWII werk bij een garage en wordt verliefd op de dochter van zijn werkgever, Margherita. Afgelopen zondag plaatste zij op haar FB pagina een emotionele herinnering.
Lorenzo bezig aan zijn allerlaatste wedstrijd
In 1956 maakte Lorenzo met een Fiat 1100 zijn debuut in een heuvelklim. Bandini blijkt over voldoende talent te beschikken en wint zelfs in de Formule Junior een wedstrijd op Cuba. In 1961 kwam de doorbraak met de allang vergeten Scuderia Centra Sud van Mimmo Dei. In de tragisch verlopen Italiaanse GP waarbij Graf Wolfgang Berghe von Trips en veertien toeschouwers het leven lieten, eindigde Bandini in een aftandse Cooper Maserati als 8e op Monza. En ook bij Ferrari bleef het debuut van Bandini niet onopgemerkt. Al snel werd Lorenzo door SEFAC Ferrari in haar steeds wisselende rijderskader opgenomen. In 1964 helpt Bandini zijn teamgenoot John Surtees aan diens eerste en enige wereldtitel op vier wielen door tegenstander Graham Hill van de baan af te rijden. Een strategie die later door vele teams in vele kampioenschappen navolging zou vinden. Maar Bandini was waarschijnlijk de eerste "killer"(zoals dat in rijderstermen zo vaak heet) die een teamgenoot een kampioenschap bezorgde. De legendarische Graham Hill stuurde Bandini voor de kerst een boek met de titel "Hoe leer ik autorijden". Het was één van Bandini's weinige uitglijders. De Italiaan ontwikkelde zich tot een faire maar keiharde tegenstander die bij vriend en vijand respect afdwong. In 1964 wint Bandini zijn allereerste Grand Prix voor de Scuderia, die van Oostenrijk op Zeltweg. In de eindstand van het WK eindigde hij dat jaar als vierde.
In zijn F1 carrière vertrok Lorenzo vijfmaal vanaf de eerste startrij en Monaco behoorde tot zijn favoriete circuits. In 1965 en 1966 finishte hij in het kleine vorstendom als tweede. Voor 1967 waren de verwachtingen dan ook hooggespannen. Saillant detail, al tijdens de trainingen geraakte Bandini naast de baan, maar kwalificeerde zich als tweede naast Jack Brabham op de eerste startrij. De wedstrijd in Monaco telde 100 ronden en de fysieke druk in die tijd moet enorm geweest zijn. Vrijwel de gehele race staat Bandini onder druk van Jack Brabham en Denny Hulme.
Wereldwijd worden er nog steeds veel kunstwerken van Lorenzo en zijn Ferrari uit 1967 verkocht.
Fysiek oververmoeid gesticuleert Lorenzo in de 82e ronde nog naar zijn pitbox. In deze dagen was de communicatie natuurlijk anders dan nu, maar ook op signalen vanuit de Ferrari-pits reageert de Italiaan niet meer. Ferrari's toenmalige sportdirecteur Franco Lini verklaart dat er achteraf nooit een "Forza Bandini" is geweest. Het was ook Lorenzo's laatste doorkomst bij het ingaan van de chicane gaat de Ferrari 312 in de strobalen, slaat over de kop, en vat direct vlam. Het duurt een eeuwigheid voordat reddingswerkers zonder brandvrije kleding de Ferrari geblust hebben en Lorenzo uit zijn benarde positie weten te bevrijden. Waarschijnlijk deed zich tijdens het omkeren van de auto een ontploffing voor toen er olie op de uitlaat lekte. Terwijl de moedige redders Bandini in veiligheid stelden ontplofte korte tijd later de brandstoftank.
Bandini/Amon winnen met de No 23 de 24U van Daytona 1967. De Ferrari's reden in formatie over de streep om Ford op eigen grond te vernederen, nadat de Amerikanen dit in 1966 op Le Mans hadden gedaan.
Bandini heeft over zijn gehele lichaam voor 70% brandwonden opgelopen en zijn toestand is vrijwel direct hopeloos. Na een verschrikkelijke doodstrijd overleed Bandini vandaag exact 50 jaar geleden in de Princess Gracia Hospitaal in Monaco. Was het vermoeidheid of de olielekkende Brabham van Jack Brabham die Bandini de das omdeed? Vragen die altijd onbeantwoord zullen blijven. In een tv-interview enkele jaren geleden haalde weduwe Margherita Bandini uit naar Jack Brabham. Zij verklaarde dat zij die man ten volle haatte, omdat hij met zijn olielekkende bolide bleef doorrijden. Een week na de fatale crash vond in het Italiaanse Reggiolo in aanwezigheid van meer dan 100.000 mensen de begrafenisplechtigheid plaats. Lorenzo ligt op het Lambrate Kerkhof in Milaan begraven. De Italiaanse autosport - en Ferrari-fans zijn hem nog steeds niet vergeten. Ook vandaag wordt er in Italië veel aandacht aan zijn overlijden exact 50 jaar geleden besteedt.
De namen van de inmiddels overleden Chris Amon en Lorenzo Bandini zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden omdat zij bijdroegen aan het rijdende kunstwerk Ferrari P4. Een auto waarvoor nu miljoenen betaald wordt.
Als 13-jarige maakte het op mij een enorme indruk. Want als kind had ik niet echt het besef dat deze sport zo gevaarlijk kon zijn. De Bandini-crash was overigens het begin van een lawine aan fatale ongelukken. Maar liefst 17 topcoureurs in diverse klassen zouden in de daaropvolgende jaren het leven verliezen. Het leidde tevens tot het begin van Jackie Stewart's kruistocht voor meer veiligheid op de circuits waarvan iedereen actief en passief nu de vruchten draagt.
Met de dood van Bandini in Monaco, Wim Loos op Spa en wielrenner Tom Simpson (stimulerende middelen) op de Mont Ventoux heb ik nu 50 jaar later nog steeds bittere herinneringen aan de sportzomer van 1967. Jeugdherinneringen die voor altijd een litteken hebben achtergelaten.
Tekst Willem J. Staat
Foto's archief/PR/Find a grave
Ferrari-coureur Lorenzo Bandini overleed vandaag exact 50 jaar geleden
Vandaag is het exact jaar vijftig jaar geleden dat F1-coureur Lorenzo Bandini drie dagen na zijn zware crash in Monaco overleed. Als jeugdig autosportliefhebber bestond er voor een 13-jarige maar één merk en dat was Ferrari. Voor de eerste maar ook de laatste maal was ik op jeugdkamp geweest. Bij terugkomst thuis vertelde mijn vader dat er tijdens de GP van Monaco zich een zwaar ongeluk had voorgedaan. In een tijd van gebrekkige informatie kocht ik 's anderendaags vrijwel alle kranten die ik kon bemachtigen. Die lieten zelfs voor een 13 jarige weinig fantasie over voor wat er werkelijk was gebeurd. Foto's van de brandende Ferrari sierden vrijwel alle kranten. En ook de kreet van Bandini aan zijn redders: "Ik wil blijven leven" zijn teksten die mij o.a. vanuit "Autorevue" en diverse media lang zijn mij lang bij gebleven.
De 32-jarige in Libië geboren Bandini stond in 1967 in principe aan de vooravond van zijn grote doorbraak. Na jaren van politieke spelletjes binnen het Ferrari Team, waarbij Enzo Ferrari graag zijn rijders tegenover elkaar uitspeelde, was Bandini uitverkoren om voor dat jaar kopman in de F1 bij de Scuderia te worden. De sportwagensuccessen met de legendarische P4 in de 24U van Daytona en de 1000 KM van Monza samen met de vorig jaar overleden Chris Amon hebben die interne druk waarschijnlijk alleen maar verhoogd.
WWII laat bij de familie Bandini zijn sporen na. Vader Bandini wordt vanwege zijn lidmaatschap van de Italiaanse Fascistische Partij nog gedurende de oorlog gefusilleerd. Moeder Elena, Gabriella en Lorenzo blijven berooid achter. Lorenzo vond na WWII werk bij een garage en wordt verliefd op de dochter van zijn werkgever, Margherita. Afgelopen zondag plaatste zij op haar FB pagina een emotionele herinnering.
Lorenzo bezig aan zijn allerlaatste wedstrijdIn 1956 maakte Lorenzo met een Fiat 1100 zijn debuut in een heuvelklim. Bandini blijkt over voldoende talent te beschikken en wint zelfs in de Formule Junior een wedstrijd op Cuba. In 1961 kwam de doorbraak met de allang vergeten Scuderia Centra Sud van Mimmo Dei. In de tragisch verlopen Italiaanse GP waarbij Graf Wolfgang Berghe von Trips en veertien toeschouwers het leven lieten, eindigde Bandini in een aftandse Cooper Maserati als 8e op Monza. En ook bij Ferrari bleef het debuut van Bandini niet onopgemerkt. Al snel werd Lorenzo door SEFAC Ferrari in haar steeds wisselende rijderskader opgenomen. In 1964 helpt Bandini zijn teamgenoot John Surtees aan diens eerste en enige wereldtitel op vier wielen door tegenstander Graham Hill van de baan af te rijden. Een strategie die later door vele teams in vele kampioenschappen navolging zou vinden. Maar Bandini was waarschijnlijk de eerste "killer"(zoals dat in rijderstermen zo vaak heet) die een teamgenoot een kampioenschap bezorgde. De legendarische Graham Hill stuurde Bandini voor de kerst een boek met de titel "Hoe leer ik autorijden". Het was één van Bandini's weinige uitglijders. De Italiaan ontwikkelde zich tot een faire maar keiharde tegenstander die bij vriend en vijand respect afdwong. In 1964 wint Bandini zijn allereerste Grand Prix voor de Scuderia, die van Oostenrijk op Zeltweg. In de eindstand van het WK eindigde hij dat jaar als vierde.
In zijn F1 carrière vertrok Lorenzo vijfmaal vanaf de eerste startrij en Monaco behoorde tot zijn favoriete circuits. In 1965 en 1966 finishte hij in het kleine vorstendom als tweede. Voor 1967 waren de verwachtingen dan ook hooggespannen. Saillant detail, al tijdens de trainingen geraakte Bandini naast de baan, maar kwalificeerde zich als tweede naast Jack Brabham op de eerste startrij. De wedstrijd in Monaco telde 100 ronden en de fysieke druk in die tijd moet enorm geweest zijn. Vrijwel de gehele race staat Bandini onder druk van Jack Brabham en Denny Hulme.
Wereldwijd worden er nog steeds veel kunstwerken van Lorenzo en zijn Ferrari uit 1967 verkocht.
Fysiek oververmoeid gesticuleert Lorenzo in de 82e ronde nog naar zijn pitbox. In deze dagen was de communicatie natuurlijk anders dan nu, maar ook op signalen vanuit de Ferrari-pits reageert de Italiaan niet meer. Ferrari's toenmalige sportdirecteur Franco Lini verklaart dat er achteraf nooit een "Forza Bandini" is geweest. Het was ook Lorenzo's laatste doorkomst bij het ingaan van de chicane gaat de Ferrari 312 in de strobalen, slaat over de kop, en vat direct vlam. Het duurt een eeuwigheid voordat reddingswerkers zonder brandvrije kleding de Ferrari geblust hebben en Lorenzo uit zijn benarde positie weten te bevrijden. Waarschijnlijk deed zich tijdens het omkeren van de auto een ontploffing voor toen er olie op de uitlaat lekte. Terwijl de moedige redders Bandini in veiligheid stelden ontplofte korte tijd later de brandstoftank.
Bandini/Amon winnen met de No 23 de 24U van Daytona 1967. De Ferrari's reden in formatie over de streep om Ford op eigen grond te vernederen, nadat de Amerikanen dit in 1966 op Le Mans hadden gedaan.
Bandini heeft over zijn gehele lichaam voor 70% brandwonden opgelopen en zijn toestand is vrijwel direct hopeloos. Na een verschrikkelijke doodstrijd overleed Bandini vandaag exact 50 jaar geleden in de Princess Gracia Hospitaal in Monaco. Was het vermoeidheid of de olielekkende Brabham van Jack Brabham die Bandini de das omdeed? Vragen die altijd onbeantwoord zullen blijven. In een tv-interview enkele jaren geleden haalde weduwe Margherita Bandini uit naar Jack Brabham. Zij verklaarde dat zij die man ten volle haatte, omdat hij met zijn olielekkende bolide bleef doorrijden. Een week na de fatale crash vond in het Italiaanse Reggiolo in aanwezigheid van meer dan 100.000 mensen de begrafenisplechtigheid plaats. Lorenzo ligt op het Lambrate Kerkhof in Milaan begraven. De Italiaanse autosport - en Ferrari-fans zijn hem nog steeds niet vergeten. Ook vandaag wordt er in Italië veel aandacht aan zijn overlijden exact 50 jaar geleden besteedt.
De namen van de inmiddels overleden Chris Amon en Lorenzo Bandini zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden omdat zij bijdroegen aan het rijdende kunstwerk Ferrari P4. Een auto waarvoor nu miljoenen betaald wordt.
Als 13-jarige maakte het op mij een enorme indruk. Want als kind had ik niet echt het besef dat deze sport zo gevaarlijk kon zijn. De Bandini-crash was overigens het begin van een lawine aan fatale ongelukken. Maar liefst 17 topcoureurs in diverse klassen zouden in de daaropvolgende jaren het leven verliezen. Het leidde tevens tot het begin van Jackie Stewart's kruistocht voor meer veiligheid op de circuits waarvan iedereen actief en passief nu de vruchten draagt.
Met de dood van Bandini in Monaco, Wim Loos op Spa en wielrenner Tom Simpson (stimulerende middelen) op de Mont Ventoux heb ik nu 50 jaar later nog steeds bittere herinneringen aan de sportzomer van 1967. Jeugdherinneringen die voor altijd een litteken hebben achtergelaten.