Retro: De fascinerende historie van de BMW Art Cars

De BMW Art Cars spreken al vier decennia lang enorm tot de verbeelding

Tijdens de belangrijke kunstbeurs 'Art Basel' in Miami werd vanavond de nieuwste BMW Art Car, een M6 GTLM met een decoratie van de Amerikaanse kunstenaar John Baldessari, voor het eerst in het openbaar getoond. Elders in Florida zal deze auto eind januari deelnemen aan de 'Rolex 24 at Daytona'. De BMW Art Cars vormen een fascinerend project, dat al meer dan 40 jaar grote belangstelling geniet onder auto- en kunstliefhebbers. AUTOSPORT.NL zet de BMW Art Cars op een rij.

Tekst: René de Boer (vanuit Miami, Twitter: @renedeboer)
Foto's: BMW

Hervé Poulain (l.) en de toenmalige BMW-sportdirecteur Jochen Neerpasch stonden aan de basis van de BMW Art Cars

De BMW M6 GT3 Art Car van John Baldessari is de 18e officiële Art Car van het Beierse merk. Het initiatief om auto's, in eerste instantie raceauto's, door een kunstenaar te laten beschilderen, werd in 1975 genomen door de Fransman Hervé Poulain, in het dagelijks leven veilingmeester en nog steeds bijzonder succesvol met zijn huidige veilinghuis Artcurial, en in zijn vrije tijd een verdienstelijk coureur. Poulain kwam op het idee om zijn vriend Alexander Calder, een Amerikaans schilder, te vragen om een auto te decoreren, waarmee Poulain vervolgens in actie kwam tijdens de 24 Uur van Le Mans. Ook bij BMW, waar Poulain bij de toenmalige sportdirecteur Jochen Neerpasch een gewillig oor vond, voelde men wel voor dit idee en zo werd de eerste BMW Art Car een 3.0 CSL met een bont uitgevoerde decoratie in het rood, geel, blauw en oranje en witte lijnen, zoals ontworpen door Calder.


De door Alexander Calder gedecoreerde BMW 3.0 CLS in 1975 in Le Mans

De reacties waren dusdanig positief dat een jaar later de volgende Art Car volgde, opnieuw een 3.0 CSL, ditmaal met een ontwerp van Frank Stella. De uitmonstering van dit model was meer technisch georiënteerd, met een soort millimeterpapier en geometrische figuren.


De BMW 320i Turbo van Roy Lichtenstein

De derde Art Car, in 1977, was een BMW 320i Turbo met dikke spoilers en vleugels, zoals ze destijds werden ingezet in de Deutsche Rennsport-Meisterschaft volgens groep 5-reglement. De kunstenaar was ditmaal Roy Lichtenstein, die een dynamisch ontwerp met zwarte strepen en stippen en gele en groene kleuraccenten afleverde.


Andy Warhol tekende voor een Art Car op basis van de BMW M1

Twee jaar later was Andy Warhol degene die een Art Car ontwierp op basis van BMW's toen nieuwe en spraakmakende sportwagen, de M1. Het verhaal gaat dat Warhol de decoratie van de auto, ergens in München, in een goed half uur voor elkaar had, maar dat zijn handtekening op de auto wel twintig keer over moest, voordat hij tevreden was met het resultaat...


De BMW M3, bewerkt door Ken Done, met op de achtergrond de versie van Jagamarra

Niet alle Art Cars zijn ook raceauto's, zoals bleek bij de vierde uit de reeks, de door Ernst Fuchs in 1982 bewerkte 635 CSi, Vier jaar later vormde de 635 CSi ook de basis voor de vijfde Art Car, ontworpen door Robert Rauschenberg. De BMW M3 (E30) is er in twee Art Car-varianten, beide daterend uit 1989, van Michael Nelson Jagamarra en van Ken Done. Ook in 1990 verschenen er twee Art Cars: een 535i met een decoratie van de Japanner Matazo Kayama en een 730i ontworpen door César Manrique.


De BMW Z1 van A.R. Penck

Na de rode BMW Z1, gedecoreerd door A.R. Penck in 1991, en de BMW 525i van Esther Mahlangu uit hetzelfde jaar, was de volgende weer een raceauto: Sandro Chia beschilderde in 1992 een M3 GTR, met rolkooi en al, die echter nooit bij een race werd ingezet.


BMW M3 GTR van Sandro Chia

Art Car nummer 14 was een 850 CSi, in 1995 beschilderd door David Hockney. Vier jaar later verscheen de volgende Art Car, een V12 LMR, met opschriften van woordkunstenares Jenny Holzer. Deze auto nam als derde BMW in de LMP-900-klasse deel aan de testdag van de 24 Uur van Le Mans, maar kwam tijdens de race niet in actie.


BMW V12 LMR Art Car van Jenny Holzer

Olafur Eliasson tekende in 2007 voor een Art Car op basis van het studiemodel H2R, terwijl de meest recente Art Car nog relatief vers in het geheugen ligt: de door Jeff Koons beschilderde M3 GT2 kwam in 2010 in actie tijdens de 24 Uur van Le Mans. Tussentijds, in 2009, was er nog een afgeleid project, dat echter niet resulteerde in een Art Car: kunstenaar Robin Rhode liet een BMW Z4 over een canvasdoek rijden en creëerde een kunstwerk door verf op de banden te smeren. Daarnaast zijn er officieuze Art Cars, ondermeer een M1 Procar die in opdracht van de Amerikaanse coureur Peter Gregg door Frank Stella werd beschilderd. In de vroege jaren negentig beschilderde Keith Haring een BMW Z1 bij een galerie in Düsseldorf.


De M3 GT2 van Jeff Koons ligt niog vers in het geheugen

Nu volgt met de M6 GTLM van John Baldessari dus een nieuw hoofdstuk in deze interessante geschiedenis. De auto komt eind januari in actie tijdens de 'Rolex 24 at Daytona', de seizoensouverture van het Amerikaanse IMSA WeatherTech SportsCar Championship. Daarmee is het voor het eerst dat er een BMW Art Car deelneemt aan een lange-afstandsrace in Noord-Amerika. De Art Car van Baldessari draagt het nummer 19, terwijl nummer 18 pas in de zomer van volgend jaar verwacht wordt. Die wordt aangekleed door de Chinese kunstenares Cao Fei.


John Baldessari met een model van de door hem ontworpen 19e BMW Art Car

Wie overigens een flink deel van de Art Cars wil zien, kan daarvoor terecht in het 'Museum Prototyp' in Hamburg, waar nog tot in maart een speciale tentoonstelling met BMW Art Cars is ingericht.