Retro: De Historic GP voorbeschouwd (4): 500cc F3
Terug van weggeweest: de halveliters van de oudste periode van de Formule 3. De Coopertjes die de basis vormden van de gedachte achter elke Formule 1-auto vanaf de jaren zestig, maar ook tal van waanzinnige hobbyontwerpen, samen in een klasse die in 2014 een publiekslieveling van jewelste bleek. In 2016 maken de 500cc's opnieuw hun opwachting op de Historic Grand Prix.
Tekst en foto's: Mattijs Diepraam
Het verhaal van de race
Het was de klasse waarin de (Britse) coureurs van de jaren veertig en vijftig het métier leerden: Stirling Moss was de prominentste vertegenwoordiger, maar ook Peter Collins, Ivor Bueb, Les Leston, Ken Tyrrell én Bernie Ecclestone raceten in de 500cc's. Simpeler kan het niet: buizenframepje dat bij wijze van spreken met een hand is op te tillen, motortje achterin (meestal van JAP of Norton) om de loodgieterij zo eenvoudig mogelijk te houden, smalle wieltjes, en driftend het circuit rond. Sinds de eerste rentree op de Goodwood Revival van 1999 rijdt de 500cc Owners Association opnieuw op het circuit met deze 'grasmaaiertjes'. Net als bij de Formule Juniors in slipstreamen in groepjes aan de orde van de dag. Het is soms bijna als in pelotonnetjes rijden in wielerkoersen. Deze 500's rijden het hele seizoen trouwens net zo hard een heuvel op: de heuvelklimwedstrijden van Prescott, Shelsley Walsh en Chateau Impney staan ook op de kalender van deze sprintertjes. Tussen 1968 en 1999 waren heuvelklimwedstrijden en sprintjes zelfs de enige activiteiten van de 500cc Owners Association.
Duel om in de gaten te houden
Vooraan is het zaak om vier coureurs in de gaten te houden die dit jaar allemaal al een paar keer hebben gewonnen: Peter de la Roche en Mike Fowler in hun iets oudere Cooper Mk5's, Xavier Kingsland in de opmerkelijke Staride Mk3 en Darrell Woods in de vrij laat gebouwde Cooper Mk12.
Bijzondere auto's
De 500cc is niet alleen Engeland dat de klok slaat. Bekijk ook eens de Zweedse Effyh-auto's. En voor de auto met de apartste naam moet je kijken naar een auto uit Wales: de Brynfan Tyddyn Special op Effyh-basis.
Opvallend gezicht
Ad van der Kroft zou Ad van der Kroft niet zijn als hij ook in deze klasse niet de enige Nederlander aan de start zou zijn. Maar er is ook een zuiderbuur actief: Maurice Van der Brempt in de Fillingham, voorheen met JAP-motor, nu met AJS-krachtbron. De Vlaming rijdt al sinds 2011 mee in het 500cc-circuit, meestal achterin, maar dat mag de pret niet drukken.
500cc F3 toen op Zandvoort
De 500cc begon in 1946 in Engeland, maar al gauw verspreidde de klasse zich over het continent. In 1949 besloot de FIA dat het de nieuwe F3-klasse werd. Op 30 juli 1949 de eerste 500cc-wedstrijd op Zandvoort gehouden. Stirling Moss was de logische winnaar in een Cooper Mk3, gevolgd door Bill Aston, ook in een Mk3. Ook een landgenoot mocht het erepodium beklimmen: de Heemstedenaar Lex Beels, die een jaar later zijn eigen 500cc-raceauto zou bouwen. Een jaar later won Ron Dryden de support-race van de GP van Nederland, Beels viel helaas uit met zijn Beels. Wel aan de finish: piloot Jan Flinterman in een Kieft (Hollandse naam, Britse makelij). In 1951 won Moss opnieuw het voorprogramma van de GP, in net zo'n Kieft. George Buitendijk, Lex Beels en Jan Flinterman reden de toptien binnen. Otto Dillenius, die tijdens de Pinksterraces nog op Zandvoort had gewonnen, kwam niet aan de finish. In 1952 was Moss opnieuw de snelste, waarna de 500's niet meer op Zandvoort terugkeerden. Beels en co moesten nu hun opwachting maken in België, waar tot en met 1954 nog een 500cc-kampioenschap werd verreden.
