Autosport.nl Hét autosport magazine op Internet
Formule 1

Formule 1: John Surtees overlijdt op 83-jarige leeftijd

surtees-honda

Sir John Surtees is heengegaan. De man die de geschiedenis ingaat als de enige wereldkampioen op zowel twee als vier wielen, is rustig ingeslapen in een ziekenhuis in Londen. Surtees was al enige tijd ziek. In februari werd hij met ademhalingsproblemen opgenomen in het ziekenhuis. Hij overleed op 83-jarige leeftijd, in het bijzijn van zijn vrouw en twee dochters.

Tekst en foto's: Mattijs Diepraam

De Brit die al bij leven legendarisch was, vergezelt in de hemel zijn zoon Henry, die in 2009 op slechts 18-jarige leeftijd tragisch omkwam toen hij tijdens een F2-wedstrijd op Brands Hatch geraakt werd door een stuiterend wiel. Surtees richtte daarop de Henry Surtees Foundation op voor jongeren die door een ongeluk gehandicapt zijn geraakt. Ook was hij nog steeds actief voor de kartbaan van Buckmore Park.

Surtees kwam bij toeval in de autosport terecht, nadat hij als 'Fearless John' al vele wereldtitels in de motorsport had vergaard. Op een feestavond in 1958 voor de eerste Britse wereldkampioen, Mike Hawthorn, raakte hij aan de praat met Hawthorn en teambazen Reg Parnell en Colin Vandervell. Hawthorn probeerde hem de hele avond te overreden om een auto te proberen, maar Surtees voelde zich gelukkig in zijn succesvolle carrière met MV Agusta.

Totdat graaf Agusta in 1960 Surtees niet toestond om Norton te rijden in Britse wedstrijden. Net op dat moment belde Parnell. Of hij op Goodwood de Aston Martin DBR1 van Stirling Moss wilde proberen. Waarom niet, dacht Surtees, zonder te weten dat Parnell het zorgvuldig in scène had gezet. Toen Surtees uitstapte, hield Parnell hem een contract onder de neus...

Surtees sloeg ook dat af, maar de hele autosportwereld had lucht gekregen van de tijden van Surtees. Ook Vandervell hing meteen aan de telefoon: "Als je toch in de autosport stapt, rij dan tenminste voor mij!" Vandervell was daarbij even vergeten dat hij net zijn eigen Vanwall-team had opgeheven...

Toch zorgde Vandervell ervoor dat Surtees kon kennismaken met de Vanwalls die van Moss en Brooks waren geweest. Surtees was meteen verkocht, maar toch ging hij niet op het aanbod van Parnell of Vandervell in. In plaats daarvan regelde hij het zelf, tegen de wens van Agusta in, die nog tevergeefs riep dat hij een auto voor Surtees zou bouwen. Daarna ging het enorm snel: hij kocht een een F2-auto van John Cooper, maar voordat hij erin had geracet, had hij Ken Tyrrell al ontmoet, die hem een Formule Junior (ook een Cooper) gaf. Daarin maakte Surtees het niemand minder dan Jim Clark enorm moeilijk op Goodwood. Colin Chapman zag 't en gaf Surtees meteen een F1-contract bij Lotus. In zijn tweede F1-race werd hij al tweede, aan het eind van het jaar hing hij zijn motorhelm voorgoed aan de wilgen.

surtees-ferrari

Maar Chapman was weer eens onbetrouwbaar in zijn beloften en Surtees ging voor 1961 alsnog in op het aanbod van Parnell. Twee jaar racete Surtees de Lola's van Parnell voordat Ferrari aan de deur klopte. John Surtees groeide binnen enkele jaren uit tot held van Italië, waar hij als 'Grande John' door het leven ging. In 1964 snaaide hij de wereldtitel voor de neus van Jim Clark en Graham Hill weg, waarna hij in 1966 opnieuw titelfavoriet was. Ferrari had de beste auto, maar Surtees kreeg ruzie met teammanager Eugenio Dragoni, die tot aan Le Mans voorrang gaf aan het sportwagenteam van Ferrari.

Halverwege het seizoen stapte Surtees op, om bij Cooper uit te komen. Daar schonk hij Cooper zijn laatste F1-overwinning, alvorens over te stappen naar Honda. In een fameus slipstreamduel won hij de GP van Italië van 1967, maar Honda zakte weg in 1968, zodat Surtees vertrok naar BRM. Daar was het leven echter niet veel beter, met als resultaat dat Surtees besloot om zijn eigen team te beginnen.

surtees-monaco

In de eerste jaren reed Surtees nog zelf mee, maar al gauw werd hij full-time teambaas. Het was geen toeval dat die andere motorlegende die er in auto's ook wat van kon, Mike Hailwood, bij Surtees belandde en het team bijna zijn enige overwinning schonk. Voor de rest bleef Surtees een middenmoter, niet zelden door toedoen van Surtees zelf, die niet de beste baas was en vaak dacht dat hij het beter kon dan zijn medewerkers. In 1978 trok hij de stekker uit zijn F1-avontuur. In de F5000 wist Surtees wél een titel te winnen, en nog door toedoen van Gijs van Lennep ook.

In recenter jaren was Surtees een veelgeziene verschijning op historische evenementen. Toch keerde hij nog één keer terug in de moderne autosport toen hij boegbeeld werd van het A1GP-team van Groot-Brittannië.
Reacties
Autosport.nl Hét autosport magazine op Internet